Ислам діні барлық адам баласына ортақ ерекше құндылық. Адамзат баласын екі дүние бақытына қауыштыру мақсатында жіберілген асыл дініміз өзге діндерге толерантты көзқарас танытады. Ислам дінінің әлемдік, ұлттық өзге діндермен қарым-қатынасы бейбітшілікті ту етеді. Мұсылмандардың басқа дін өкілдеріне деген көзқарасы, қарым-қатынасы қалыпты, құрмет-сыйластықпен өлшенеді. Өйткені ислам бейбітшілік, татулық, бірлік пен ынтымақтастықтың діні.
Мұсылмандардың асыл пайғамбары Мұхаммед (с.а.с.) еврейлермен де өте жақсы қарым-қатынаста болған. Ол пайғамбарымыз (с.а.с.) Мәдинаға һижрет етіп, алғаш рет еврейлермен дінаралық қатынас орнатады. Мәдина қаласында мұсылмандар еврейлермен бірге өмір сүрді. Сонда пайғамбарымыз (с.а.с.) ол жердегі яһудилермен келісім жасап, тыныш, тату және қоғамның өркендеуіне бірге атсалысу үшін өмір сүру қағидаларын, тәртібін белгілеп, бәріне ортақ әділ қоғамдық заң жүйесін жазады. Ол ең алғашқы мұсылмандардың ата заңы болатын. Бұл заңнамада басқа діндегілерге, оның ішінде еврейлерге дінді ұстануында еркіндік және сенім бостандығы берілгені жазылған.
Мұхаммед пайғамбар (с.а.с.): “Кім зимми адамды, яғни мұсылмандармен қатар өмір сүріп жатқан басқа дін ұстанушысын өлтірсе, оған жәннаттың иісі де бұйырмайды. Әрине, жәннат иісі жетпіс жылдық қашықтықтан келіп тұрады”, – деген, Насай риуаятында жазылған.
Шынайы мұсылманның келбеті өз дінін өзгелерге үлгі етіп көрсету болса, осыдан асқан пайғамбар (с.а.с.) жолын насихаттаушы бар ма? Мұсылманның міндеті ислам дінін көркем түрде, аса зор сыйластықпен өзгелерге насихат ету, мәдениетті түрде жеткізу. Алла Тағала Құранда: «Дінде зорлық жоқ», — деп анық баяндаған. (Бақара сүресі, 256 аят). Сол себепті, әрбір мұсылман пенде өз дінін бойына сіңірген көркем мінез арқылы насихаттап, қоғамда бейбітшілік орнатуға талпынғаны дұрыс. Сонда ғана діннің мәнісі мен алар ғибратын анық әрі жеткілікті түрде түсіндірген саналады.
Жалпы ислам діні әлемдік мұсылмандардың басын құрай отыра, өзге ұлт, діндерге де құрметпен, түсіністікпен қарайды. Ислам дінідегі адамның құқықтары мен адам құқықтарының бүкіләлемдік жарғысында келген құқықтарын салыстырып қарайтын болсақ, адам баласының қажеттіліктерін толықтай қамтиды және теңдесіз құқықтармен қамтамасыз ету тұрғысынан айырмашылықтарын байқаймыз. Сондай-ақ, ислам шариғаты мұсылман емес адамдарды көптеген жалпы құқықтарда мұсылмандармен тең қарауды бұйырады.
Мадина ҚАЛМАТАЕВА
Шымкент қаласы дін істері басқармасы
«Дін мәселелерін зерттеу орталығы» КММ-нің теолог маманы
