Қазақ өнерінің қайраткері, айтыскер ақын, термеші, сазгер, қазақша Мәуліт жырының авторы Жәкен Омаровтан алған сұхбатымызды назарларыңызға ұсынамыз.Бұл жолмен жүруге жеңілге жүгірмейтін жігер керек
– Жәкен аға, адамның ақыл-ой парасаты қаншалықты дәрежеде болса, өнері де сол биіктен көрінеді деген көзқарас бар. Осыған алып-қосарыңыз бар ма?
– Адамдықтың өзі сол ақылы мен жетесінің жеткен жеріне дейінгі дәрежеде болса керек. Ал шын өнерге келсек, ол енді екінің біріне беріле қоймас. Бізден өнердің өресін сұрап отырсаңыз, осы жасқа дейінгі өмір тәжірибемде «Шығыстың Аристотелі» атанған Әбу Насыр әл-Фарабидің жіктеуіне тең баға таппадым. «Өнердің айналасында жүргендер бар. Бірі – таза табиғи дарындылар, оларды Раббымыз солай жаратады. Екінші тобы оқып-шоқып, ізденіп, талпынып, үйреніп, еңбек қылып, тырмысып шебер атанады. Ал енді үшінші топ бар, олар – сол алғашқы екі топқа еліктейтіндер» дейді данышпан. Бұған басқа нені алып-қосайын…
– Ұлттық өнерімізді ұлықтап, асыл дінімізді жыр-термемен насихаттап жүрген танымал тұлғаның бірісіз. Үлкен өнерді ұстай білетін ірілік, ерекше мінез керек деп жатады. Осыған қатысты не айтасыз?
– Ұлттық өнер – жыр-термені «үлкен өнер» деп бағалайтындар қазір саяқ. Жасыратыны жоқ, дәстүрлі ән мен жыр-термені жалғастырып жүрген, оның аймақтық ерекшеліктерін сары майдай сақтап айтатын насихатшылардың да қатары сиреді. Жыр мен термеге сұраныс жоқ деген – жәй әңгіме. Айтушы аз, бұл жолды «ұстаушы» кем. Ал әлгі айтқан «еліктейтіндерге» сенім жоқ, олар «тойда тойып секіріп» кетуі мүмкін, бүгінгі тренд бойынша, айтқаны «өтпей» қалса, әлеуметтік желіде «хит болмай, атпай, жармай» қалса, жарты жолда «әй, пайдасыз артық дорба» деп тастап та кетуі мүмкін.
«Ірілік» деп ірі әңгіме айтып отырсыз, киелі өнердегі өр мінез дегеніңіз – қанмен келетін қасиет. Одан қалса «көргендіден» көріп, жақсыға еріп, өмірдің өзінен үйренетін жауапты жүк. Жолың болса, өзі уәлі, сөзі дуалыға кезігіп, батасын аласың. Әйтпесе жөн көрсетер ұстазға жолығып, ол өз дұғасынан қалдырмаса – бағыңның жанғаны да. Бұл жолмен жүруге керек ерекше мінез – жеңілге жүгірмейтін жігер, арзанға сатылмайтын табандылық, оңайды іздемейтін ерен еңбек, қалғанын бір Алла өзі реттейді.
