«Біз, бір тарихи тағдырға біріккен Қазақстан халқы, біз байырғы қазақ жерінде мемлекет құрып жатырмыз» деп басталатын негізгі құжат Қазақстанның тұрақты дамуы мен гүлденуіне берік іргетасын қалады. «Демократиялық, зайырлы, құқықтық және әлеуметтік мемлекет» құру – ел миссиясының басты бағыты. Конституция этникалық азшылықтардың құқықтарын қорғаудың халықаралық стандарттарына сәйкес келетін қазақстандық қоғамдық келісім мен этникалық толеранттылық моделінің құқықтық негізін қамтамасыз етеді. Осы негізде қоғамдық келісімнің конституциялық принципіне негізделген Қазақстанның мемлекеттік ұлттық саясаты жалпыадамзаттық принциптерге сай халық бірлігін қалыптастыруды көздейді.
Төзімділік – жергілікті халықтың өзге ұлт пен дін өкілдеріне жаны ашып, оларды қудаламауының белгісі. Жалпы толеранттылық – өркениетті қоғамның феномені. Мұндай сапа бір күнде болмайтыны белгілі. Бұл халық санасының, салт-дәстүрінің, рухани байлығының кемелденгендігінің айқын көрінісі. Осы тұрғыдан қарасақ, Қазақстандағы қоғамдық қатынастардың белгілі бір дәрежеде артқанын көреміз. Еліміздегі ұлтаралық татулықтың жеңіске жетуі – мемлекетіміздің тірегі болған қазақ халқының саяси мәдениетінің жоғарылығының белгісі. Біз білетіндей, толеранттылық – үлкен құндылық.
Қазақстан – Орталық Азиядағы ұлтаралық татулықты сақтап, алауыздыққа жол бермейтін жалғыз мемлекет. Бүгінде кең байтақ қазақ жерінде жастарды 11 тілде оқытатын мектептер бар. Мұндай оқу орындарының барлық шығынын мемлекетіміз көтеретіні белгілі. Бұдан еліміздегі өзге ұлт өкілдеріне жасалған жағдайды бағалауға болады. Сондай-ақ, мұндай мектептердің өзге ұлт жастарының қазақ тілін меңгеруіне негіз болатынын айта кеткен жөн. Елімізде 13 тілде түрлі радиобағдарламалар тарайтыны да белгілі. Бұл үлкен жетістік деп сеніммен айта аламыз.
Қазақстанда этникалық азшылықтардың қажеттіліктерін қанағаттандыру және этносаралық қатынастардағы келісім үшін ең жақсы жағдайлар жасалған. Барлық ұлттардың азаматтық, саяси, экономикалық, әлеуметтік және мәдени құқықтарын қорғауға бағытталған шаралар халықаралық стандарттарға сай және басқа елдерге үлгі бола алатынын ұмытпаған жөн. Бұл ретте Қазақстанда жүргізіліп жатқан ішкі саясаттың тағы бір артықшылығы – қазақтардың әртүрлі діндерге төзімділікпен тәрбиеленуі. Соңғы жылдары еліміздің түкпір-түкпірінде пайда болған түрлі діни институттардың (мешіт, православие қауымдары, католиктік шіркеулер, храмдар, т.б.) жандануы мемлекет тарапынан қоғамның үйлесімді дамуы үшін қолайлы жағдайлар жасалып жатқанын дәлелдейді. Өзара сыйластық пен толеранттылыққа, бейбітшілік пен келісімге негізделген қоғамдық қатынастар Қазақстанның әлемдік аренадағы шынайы бейнесін қалыптастыруға ықпал етеді. Экономикалық өсіммен ел байлығын еселеуге бағытталған көреген саясаттың нәтижесінде елімізде ұлттық бірлік, тұрақты даму және бейбітшілік құндылықтарына негізделген жаңа қазақстандық дәстүр мен менталитеттің негізі қалыптасты. Бұл құндылықтар әлеуметтік идеологияның бастауы болды. Қоғам оны терең қабылдайды және онымен бірге өмір сүреді. Негізгі құндылықтар қазақ қоғамын біріктіруші элементке айналды.
Еліміз тәуелсіздігін жариялағалы бері жүргізілген ішкі саясат қазақ қоғамында ұлтаралық ынтымақтастық пен халықтар достығын дамытуға қолайлы жағдай туғызды. Бүгінгі таңда республикамыздағы секталар, ұлттар мен ұлыстар арасындағы қарым-қатынас жергілікті халықтардың шынайы достығын көрсетеді. Бір шаңырақ астында тату-тәтті өмір сүріп, ел тарихында із қалдырған жүз отыздан астам ұлт өкілдері бүгінде «қазақтандықпыз» деп мақтанышпен айта алады.
Әлемде көпұлтты мемлекеттер бар. Алайда бүгінде әлем Қазақстан сынды мемлекетті соңғы кездері саяси-экономикалық өмірдегі дағдарыстардың салқыны көпұлтты елдің берекесі мен бірлігін бұзбаған құбылыс ретінде қабылдайды.
Қазақстан көпұлтты мәдениет пен бірлікті дамытуға бағытталған ішкі саясатты жүргізуде. Әр ұлттың өз мәдениеті мен салт-дәстүрін дамытуға мүмкіндіктері кең.
Тәуелсіздік жылдарында өзінің серпінді энергиясымен жаһандық интеграция жолына түскен Қазақстан жетістіктерімен өзге елдерді таң қалдыруда.
Нұржан Күндебай,
|Шымкент қаласы дін істер басқармасы
«Дін мәселелерін зерттеу орталығы»КММ маманы
