Ағымдағы жылы 1 шілдесінен бастап қолданысқа Қазақстан Республикасының жаңа Әкімшілік рәсімдік — процестік кодексі қолданысқа енгізілген.
ҚР ӘРПК мемлекеттік органдардың ішкі әкімшілік рәсімдерін, әкімшілік рәсімдерді жүзеге асыруға байланысты қатынастарды, сондай-ақ әкімшілік сот ісін жүргізу тәртібімен байланысты қатынастарды реттейді.
Әкімшілік әділет азаматтар мен заңды тұлғалардың заңды мүдделерін әкімшілік органдардың заңсыз әрекеттерінен қорғау құралы болып табылады, ал олар сотқа келмеген жағдайда ақшалай өндіріп алу салуға және кейіннен әкімшілік істі олар болмаған кезде қарауға құқылы.
ӘРПК бойынша әкімшілік рәсімдер мен әкімшілік сот ісін жүргізу 12 қағидат негізінде жүзеге асырылады: заңдылық; әділдік; құқықтарды, бостандықтар мен заңды мүдделерді қорғау; мөлшерлестік; әкімшілік қалауды жүзеге асыру шектері; құқықтар басымдығының қағидаты; сенім құқығын қорғау; формальды талаптарды теріс пайдалануға тыйым салу; анықтық презумпциясы; соттың белсенді рөлі; әкімшілік сот ісін жүргізуді ңақылға қонымды мерзімі; сот актілерінің міндеттілігі.
Мысалы, әкімшілік сот ісін жүргізу барысында тараптар, олардың бірі мемлекеттік орган – билік өкілеттіктері берілген лауазымды тұлға, ал екінші жағынан–жеке немесе заңды тұлға, бастапқыда тең емес жағдайда болады.
Осыған байланысты соттың белсенді рөлінің қағидаты енгізілді, оның мәні соттың әкімшілік сот ісін жүргізуге белсенді қатысуы және тараптар арасындағы тепе-теңдікті сақтау және олардың тең мүмкіндіктерін қамтамасыз ету болып табылады.
ӘРПКсәйкес дәлелдеу ауыртпалығын әкімшілік актіні немесе сұралып отырған әрекетті (әрекетсіздікті) жасаудан бас тартуға негіз болған фактілерді шығарған әкімшілік орган көтеретіні өте маңызды.
Бұл ретте жариядауларды сотқа дейін реттеу мүмкіндігі көзделген. Осылайша, азаматтар мен заңды тұлғаларға жариядауды реттеу үшін жоғары тұрған әкімшілік органға шағыммен жүгіну жеткілікті, ал ӘРПК-де көзделген нормалар жүктелген соттардың жүктемесін азайтуға мүмкіндік береді.
Дін істері басқармасы
